"To" Stephen King

Opis z okładki: Derry to małe miasto w stanie Main - nawiedzone miasto - w którym pewnego razu grupa dzieci spotkała TO. Większość z nich miała szczęście, uszła z życiem i wyjechała z Derry. Po dwudziestu latach TO znowu daje o sobie znać, a ci, którzy przeżyli, zostają wezwani do powrotu w rodzinne strony. Zapomniane strachy dzieciństwa powracają.

Moja recenzja:

   Stephen King. Autor, którego nikomu przedstawiać nie trzeba. Mistrz horroru, a dla wielu mistrz prozy w ogóle. Czy dla mnie? Nie. Wiem natomiast, że To jest jedną z tych (jakże nielicznych) książek, które wywarły na mnie ogromne wrażenie. Ogromne. A może nawet jeszcze większe...

   Bill, Stan, Mike, Richie, Beverly, Eddie i Ben. A po drugiej stronie nieznane To. I Derry. Miasto, które w powieści staje się symbolem miejsca mrocznego, kryjącego śmiertelne tajemnice. Miasto, w którym zalęgło się bliżej niedookreślone Zło przybierające najróżniejsze postaci. Bywa wielkim ptakiem, głosem z rur, wilkołakiem, trędowatym, zmarłym bratem, mumią. Najczęściej jednak pojawia się pod postacią klauna Pennywise'a przechadzającego się z garścią balonów. Paradoksalnie... to właśnie wtedy jest najbardziej przerażające.

   Derry. Napawa lękiem każdego mieszkańca. Okrutne morderstwa, brutalne zbrodnie, gwałty, nierozwiązane sprawy sprzed lat. Podobnie jak inne kingowskie miasteczka (np. Salem, Castle Rock), także i Derry zamieszkują dziwacy, samotnicy, purytanie, a także niekiedy bestie w ludzkiej skórze. Jednak Derry w porównaniu do innych, to miejsce przerażająco okrutne. Takie, w którym Zło się kondensuje, a jego brutalność zaczyna przekraczać wszelkie granice. Trupy pozbawione kończyn czy głów znajdujemy na każdym kroku, a samo miasto staje się swoistym magazynem lęków, strachów i złych wspomnień. W takim świecie nie ma miejsca na tradycyjne pojęcie dobra, miłości, ani tym bardziej Boga. Człowiek w walce ze Złem zostaje sam i w jego obliczu staje się na powrót dzieckiem.

"Chcesz balonika, George?"

    TO poznajemy pod różnymi postaciami. To, co zobaczymy zależy do tego, co budzi w nas strach. King w doskonały sposób ukazuje wszystkie strachy dzieciństwa, które po latach prześladują dorosłych. Symbolizowane przez demonicznego klauna Zło jest materializacją krzywd, jakie wyrządzają sobie nawzajem ludzie oraz lęków, które drzemią w każdym człowieku, dlatego dla każdego jest czym innym: dla Eddiego trędowatym, dla Richiego wilkołakiem, dla Bena mumią, a dla Stana ptakiem wielkości autobusu. Jednak każde z nich dostrzega uniwersalne Zło, które tylko wspólnie są w stanie pokonać.

Razem z bohaterami przemierzamy najmroczniejsze zakamarki miasta, chodzimy kanałami i ściekami, odwiedzamy ruiny i opuszczone budynki, po to, aby odnaleźć zło i zaprowadzić porządek w mieście. Okazuje się jednak, że fizyczna walka ze złem nie przynosi żadnych rezultatów. Wręcz przeciwnie – To staje się coraz bardziej brutalne, przebiegłe i... zabija przyjaciół po kolei. Wtedy zaczynają rozumieć, że zło jest czymś, co przekracza granice poznania, granice ludzkiego umysłu. Nie da się go zniszczyć, ograniczając wyłącznie do spraw ludzkich i przyziemnych. Tylko wyjście poza świadomość pozwoli zrobić krok w kierunku pokonania zła objawiającego się w najczystszej, a tym samym najbrutalniejszej, z możliwych form.

Książka pomimo tego, jak wielkie wrażenie wywiera na czytelniku, posiada też mankamenty. Jednym z nich jest zakończenie. Dla wielu - idealne. Dla mnie - niekoniecznie. Cała dramaturgia i misternie budowane napięcie pryskają w jednej chwili, a cały strach ustępuje miejsca śmiechowi połączonemu z rozczarowaniem A szkoda... 

 Trudno nie zgodzić się z Feliksem Kresem, że potwór jest straszny tylko do momentu, kiedy się pokaże. Tutaj zasada sprawdza się w 100%. To straszy tylko wtedy, kiedy przybiera formy najgorszych lęków dzieci. Ostatecznie zaś, kiedy pokazuje swoje "prawdziwe oblicze", okazuje się, że  nie jest takie straszne...

Mankamentem jest też objętość. O ile w większości książka jest genialna, o tyle ma się też wrażenie, że w sporej części jest "przegadana" i niepotrzebnie "rozwleczona". 

Nie zmienia to jednak faktu, że mankamentów jest zdecydowanie mniej niż zalet. Genialna kreacja bohaterów (już za nimi tęsknię:)), symultanizm czasowy, ciekawa fabuła i Zło, które straszy naprawdę, sprawiają,  że książka wywiera na czytelniku ogromne wrażenie. I mimo iż nie można powiedzieć, że "czyta się ją jednym tchem" ;), to sprawia, że jeszcze długo po lekturze, nie pozwala zasnąć. 

   To, to książka dla tych, którzy lubią się bać. Zło, zamknięte pomiędzy okładkami, wymyka się nocą do czytelnika i napawa lękiem nie tylko mieszkańców Derry, bohaterów książki, ale i nas. Przez ponad 1100 stron czujemy, jak czai się tuż za rogiem łóżka, jak spogląda na nas ze studzienek kanalizacyjnych i gmachów bibliotek, jak przeszywa nas strachem na wylot i sprawia, że nie możemy zasnąć, bojąc się, że pojawi się pod zamkniętymi powiekami i powie:

Ocena: 8+/10