"Daj mi!" Irina Dienieżkina

Opis z okładki: Rosyjska Masłowska pisze o „pokoleniu pepsi, MTV i telefonów komórkowych”(...) Jej opowiadania to głos pokolenia (...). Jest w nich seks, slang, przekleństwa i... marzenie o prawdziwej miłości. To obraz szalejących dzieciaków, które wyrwały się z klatek. Nic nie jest udawane ani wydumane, dlatego czytelnicy pisali: „To wszystko jest o mnie, o moich przyjaciołach, o naszym życiu”.

Moja recenzja:

"Gdy wtedy zamarzłaś, przejrzałem na oczy.

Myślałem, że chłód nas na wieki rozłączył,

I już cię nie znajdę, ani ty mnie,

Na zawsze, na amen przysypał nas śnieg..."

     Długo zbierałam się w sobie, aby napisać tę recenzję. Myślałam, że to dlatego, że wciąż i na wszystko brakuje mi czasu… Tak chyba jednak nie było. Nawet wtedy, gdy miałam czas, czułam, że to nie jest czas na „tę książkę”…

Kiedyś.

  2004 rok. Pierwsza książka, którą zamówiłam, a dokładnie – mama zamówiła. Ja wówczas  byłam jeszcze niepełnoletnia. Przyszła z katalogiem Świata Książki i pozwoliła mnie i siostrze wybrać po jednej pozycji. Mój wybór padł na Daj mi!. Podejrzewam, że nigdy nie sprawdziła, o czym ona jest… Na szczęście…

  Jest! Upragnioną, pierwszą „własnoręcznie” wybraną książkę, trzymałam po kilku dniach w dłoniach. Zaczęłam czytać od razu...
    W mig pochłaniałam kolejne opowiadania, poznawałam alkoholowo-erotyczno-przestępcze przygody rosyjskich nastolatków, żyjących w świecie rockowej muzyki i suto zakrapianych imprez. W świecie, w którym wszystko, co złe i niemoralne, uchodziło im na sucho i wyzwalało prawdziwe oblicza, by z czasem stać się ich codziennością. Pełną zabawy, braku problemów i moralnych skrupułów. Taką codziennością, jakiej nigdy nie życzylibyśmy swoim dzieciom… A jednak wtedy z wypiekami na twarzy wtapiałam się w ten literacki świat dziecięcego samoupodlenia. Nie dlatego, że chciałam się z nim identyfikować. Nie. Chyba dlatego, że już wtedy, poza tą skorupą z butelkowego szkła i krótkich spódniczek, poza zasłona dymną z rosyjskich papierosów, dostrzegałam to, co tak naprawdę kryło się w tych dziecięcych ciałach. Ciałach i duszach:

"Czułam jakąś pustkę w duszy, a właściwie nie pustkę, tylko śmietnik. Wszystko walało się byle jak. Gdyby tak wziąć szmatę, miotłę, szufelkę i wymieść, co niepotrzebne, a co potrzebne wyczyścić i równiuteńko poustawiać na półkach".

    Pomimo całej otoczki z nie-miłości, uzależnień, przypadkowego seksu, agresji i obojętności na innych, w głębi duszy bohaterowie tęsknią za tym, co dobre i prawdziwe. Jest w nich pragnienie bycia ważnym dla kogoś. Kogokolwiek. Pragnienie „normalności” życia. Z całą jego „zwykłością” i „pospolitością”. Pragnienie spełnienia, prawdziwej przyjaźni i miłości… Miłości, dzięki której cały świat wróci na normalne tory:

"Spojrzał na mnie swoimi bezczelnymi oczami i pocałował. Dzieci piszczały z radochy. Turyści pstrykali aparatami.

- „We gotta make a change…”

Wszystko trafiło na swoje miejsce, burdel w głowie zamienił się w porządne szufladki. Wystarczy po prostu „nigdy nie ściemniać i nie grać na nerwach, i zawsze być w porzo…”.

Dzisiaj.

Aby napisać tę recenzję, musiałam przeczytać książkę raz jeszcze… Tak, to chyba było to, co nie pozwalało mi napisać jej wcześniej…

11 opowiadań. Różne historie. Ten sam świat. Rosyjski świat nastoletniej samodestrukcji. Świat, w którym ważne jest to, aby wrócić z dyskoteki jak najdroższym samochodem z nowopoznanym mężczyzną oraz to, aby później znaleźć w lodówce zimne piwo na kaca…

Czy dzisiaj dostrzegam również to, co dostrzegałam wcześniej? Czy książka pochłania mnie tak, jak robiła to przez wiele lat?

Tak. Chociaż już nie czytam jej z wypiekami na twarzy, nadal dostrzegam, że opowiadania Dienieżkiny to nie tylko przekleństwa, seks, przemoc i używki, że to również poszukiwanie „lepszego świata” i prawdziwych uczuć. Z biegiem lat zmienia się również moja percepcja. To, co niegdyś było dla mnie światem fascynacji, dzisiaj jest głównie przestrogą, aby w przyszłości zważać na to, co, gdzie i z kim będą robiły moje dzieci…

    Mamy tutaj wszystko to, co dla młodzieży zakazane, a więc zarazem najbardziej pociągające. Poczynając od rockowo-koncertowych miłości, poprzez zielone potwory zjadające ludzi, po śmierć. Tę prawdziwą i tę na czacie… Pierwsze prawdziwe miłości poprzedzone licznymi przygodami seksualnymi. Pierwsze nadzieje na przyszłość poprzedzone masą młodzieńczych błędów. Rockowa muzyka, która „przenikała na wylot, wypierała wszystkie myśli, przepełniała oczy radością” [s.25], internetowe miłości i pogaduszki na Czatach, rozmowy zarówno o wojnie i więzieniu, jak i o nowej parze jeansów i piosenkach Ashcrofta.

11 opowiadań. Różne historie. Ten sam świat. Świat nastolatków. Z jednej strony pełen radości, elektronicznych gadżetów, gitarowych melodii wygrywanych przy ognisku, miłosnych uniesień, szaleńczych przygód i beztroski, z drugiej – zadający cierpienie, podcinający żyły, upadlający i odzierający z marzeń… Prawdziwy aż do bólu…

Gdyby raz przeczytana książka stawała się kimś bliskim dla czytelnika, ta już dawno zostałaby moim przyjacielem. Nie zliczę, ile razy ją czytałam. Za każdym razem odkrywając w niej coś nowego. To ona stała się moją inspiracją do tworzenia czegoś własnego oraz do odkrywania piękna nie tylko takiego, jakie serwują nam amerykańskie komedie romantyczne z happy endem, ale również takiego, które wrzucone w zbrukany świat nastoletniej znieczulicy, ciągle tli się w każdym nieletnim ciele…

"Po tych moich historiach

morze wywróciło się do góry dnem.

Ale ktoś wymyślił ląd,

I było już

Jakoś lepiej" 

[s. 153]

Książkę oceniam bardzo wysoko, gdyż – jak to się mówi – prawdziwy przyjaciel, mimo iż czasami zawodzi i rozczarowuje, to nadal przyjaciel…

* Wszystkie cytaty pochodzą z: I. Dienieżkina, Daj mi!, Warszawa 2004.

Ocena: 9+/10